Grzegorz Rusin - Gry komputerowe

ASP Gdańsk 2014

Andrzej Rusin III rok rzeźba

Zajęcia prof. Dorota Grubba

Gry Komputerowe

Szczerze powiedziawszy zaczynając opisywać ten temat czuję się trochę niepewnie zabierając się za tak szerokie i bogate spektrum, choć skłamałbym też gdybym powiedział że temat jest mi zupełnie obcy. Tak naprawdę, gdy takie media jak telewizja, muzyka, towarzyszą nam już od wieku, tak gry komputerowe są czymś stosunkowo nowym dla naszej cywilizacji, i można powiedzieć iż sam będąc zaangażowany w tym temacie przeżyłem niemal połowę ich historii rozwoju.

A początki były proste. Choć jak przez mgłę pamiętam jedną z pierwszych konsol jakie się u nas pojawiły „Atari VCS 2600” (konsola z roku 1977) i w którą miałem okazję grać u kuzyna, to tak do dzisiaj pozostaje w pamięci roczników 80’tych jak i we mnie sentyment do Pegasusa (kopia 8-bitowej konsoli NES z roku 1983) i kultowych gier na niego. Chociażby chyba najbardziej rozpoznawalny Super Mario (gra z 1985 roku) przez swą popularność przyjęty za ikonę Nintendo. Postać głównego bohatera zbudowana była myślę z parunastu pikseli, tj jednobarwnych kwadratowych plamek, rozbudowana może o 5 klatek które imitowały ruch. Widok jest przedstawiony w formie 2D (Gra Platformowa) a postać mogła przemierzać świat tylko w prawym kierunku przemieszczając się ew. na ekranie w górę lub w dół. Co chcę powiedzieć - wszystkie gry tworzone w tym czasie ze względu na – dzisiaj powiemy nie tak zaawansowaną, ale wtedy wcześnie rozwiniętą technologię, były bardzo ograniczone graficznymi możliwościami i swobodą działania w grze.

Kadr z gry „Space Invaders”

Kadr z gry „Super Mario Bros.”

Cała ta konsola podłączana była do telewizora, od niej odchodziły dwa joisticki, oraz ewentualnie można było zamontować pistolet który najczęściej służył do polowania na kaczki („Duck Hunt”). Tutaj na (tylko) kineskopowych telewizorach czułych na czerwone światełko z załączonego pistoletu można było trafić w ptaki wylatujące zza krzaków. Wbrew opiniom wielu graczy, ten system działa bardzo poprawnie. Największą frajdę chyba sprawiał tryb kooperacyjny dla dwóch graczy. Można było się wcielić w Wojownicze Żółwie Ninja, Chip i Dalea, Sknerusa Mc Kwacza, Kota Felixa, czołgistów broniących orła, a to tylko niektóre z postaci które mi przychodzą teraz do głowy. Krótko mówiąc, można było się wcielić w każdego bohatera dziecięcego świata jakiego tylko się sobie wyobraziło, a istotą tego jest chyba to że można samemu było odegrać przygodę, i to za każdym razem w nieco inny sposób.

Wszystkie te gry zawarte były na prostokątnych dyskietkach (kartridżach) chronione trzy razy większą plastikową obudową. Dzisiaj pewnie nie zajmowały by nawet one 1/10 megabajta gdy dzisiejsze gry zajmują przynajmniej 50 000 razy tyle, jednak zapewne jest nie do pojęcia przez współczesną młodzież jak taka mała gra stworzona przez policzalne piksele mogły przynieść tyle emocji. Jednak jeszcze wtedy sam nie wiedziałem że to zaledwie początek rozwoju, a właściwie ewolucji gier komputerowych, które w następnych latach przerosły nasze najśmielsze oczekiwania.

Kadr z gry „Kajko i Kokosz” na PC

Z roku na rok, przy rozwijającej się w zaskakującym tempie technologii, na rynek wchodziły coraz to nowsze udoskonalone komputery i konsole. Ich ceny spadały niemal proporcjonalnie do miesięcy. Komputer kupiony za 2000 zł już po roku już mógł kosztować 10 razy mniej. Pamiętam jak dzisiaj dzień kiedy tata kupił komputer do naszego domu. Mały czarnobiały monitor, spora biała obudowa, myszka, klawiatura, gdy go ujrzałem w świetle było to niemal jak objawienie. W polskiej grze „Kajko i Kokosz” (gra z 1995 roku) można już było ujrzeć oprócz sylwetek postaci ich miny, w innej „Primal Rage” (gra z 1994 roku) można walczyć różnorodnymi prehistorycznymi gadami które już przypominały dinozaury, czy też przykładem na znaczny postęp może być pionier trójwymiarowej gry strzelaniny „Doom” (gra z 1993 roku).

Zaraz po tym kroku nie trzeba było długo czekać gdy ujrzałem kolejną w pełni trójwymiarową grafikę na konsoli „PlayStation” (konsola z 1994 roku) u mojego kuzyna. Coś kiedyś było wyświetlane na całym ekranie i służyło za całą grę, było już teksturą okrywającą fragment niemal niekończącej się przestrzeni wirtualnych fantastycznych światów, a gry nie mieściły się już na niespełna 3 megabajtowych dyskietkach, a na płytach CD o pojemności 700 megabajtów. Sam byłem szczęśliwcem który niedługo potem był w posiadaniu dzisiaj kultowej konsoli „Nintend o 64” (pierwsza 64-bitowa konsola z 1996 roku).

Kadr z gry „Super Mario 64” na konsolę Nintendo 64

Kadr z gry „Xena Warrior Princess” na konsolę PlayStation

A wszystko to wydarzyło się niemal zaraz po sobie, w przeciągu paru lat, jeszcze przed rokiem 2000. Można więc powiedzieć że w przeciągu moich 11 lat odkąd się urodziłem, technologia z pikselowych postaci, ewoluowała do przestrzennych trójwymiarowych światów. I wcale na tym nie miało to się skończyć.

Dzisiaj myślę iż mogę śmiało powiedzieć że do dnia dzisiejszego technologia komputerowa rozwinęła się do tego stopnia, iż graficznie niemal do złudzenia przypomina rzeczywistość. Odbicia w wodzie, kołyszące się od wiatru źdźbła trawy, zmarszczki na twarzach postaci. Dzisiaj gracz w przeciwieństwie do starych gier wcale nie musi sobie dopowiadać że pojedynczy piksel którym się porusza jest statkiem kosmicznym („Space Invaders” gra z 1978 roku). Dzisiaj jak na zdjęciu może przechadzać się po statku przemierzając w nim całą galaktykę aby zaraz po odejściu od komputera pójść do kuchni i zrobić sobie grzanki. Oczywiście w grze komputerowej gracz także może zrobić sobie grzanki, i nie zaprzeczę że mogą wyglądać nawet lepiej od rzeczywistych. Ponoć już dzisiaj można poczuć ich zapach za pomocą generatora zapachów. Myślę że tylko kwestią czasu jest to, kiedy będziemy mogli odczuwać ich smak.

Kadr z gry "Mass Effect"

Ciekawostka: Gdy dzisiaj mamy nawrót do mody retro, przejawia się także w naszej kulturze zamiłowanie do tematyki pegazusowych 8-bitowych ikon z lat 80’tych, a nawet istnieje gatunek muzyczny który współcześnie czerpie dźwięki ze starych konsol (gatunek chiptune, potocznie 8-bit).

Kadr z gry „Half Life 2”

Jednak gdy już przedstawiłem zaskakująco szybki rozwój technologii komputerowej z mojej własnej autopsji, chciałbym teraz przedstawić swój punkt widzenia odnośnie płynącej przyjemności z rozgrywki, i wpływu gier na nasze życie i otaczającą rzeczywistość. Mam nadzieję iż jako żywy przypadek gracza od czasu do czasu uzależnionego uda mi się rzeczowo opisać te n temat.

Choć podałem zaledwie parę tytułów z całego morza gier komputerowych, chyba najistotniejszy będzie ich gatunkowy podział który jest najczęściej istotny przy wyborach gier przez gracza. Choć może się to wydawać nieistotne, osobiście sądzę że preferencje te - podobnie jak w gustach muzycznych określają poniekąd osobę która ma taki a nie inny gust.

Pierwsza gra jaka zrobiła na mnie ogromne wrażenie oraz poczułem do niej sympatię jest „Dungeon Kepper 2” (gra z 1997 roku). Jest to gra strategiczna, polegająca na budowaniu podziemnych komnat z pułapkami, gromadzeniu armii złożonej z podziemnych potworów, aby przebić się przez szereg fortec szlachetnych wojowników którzy strzegą jaskiń aby demoniczne stworzenia nie wydostały się na powierzchnię. Dla sprostowania, wcielamy się w Straznika Lochów który prowadzi demoniczne stwory ku powierzchni. Cel gry wydawać się może przerażający, a dodany czarny humor dla niektórych wręcz odrażający, lecz zapewne tylko do czasu aż ktoś taki sam wcieli się w gracza i zrozumie istotę gry.

Kadr z gry „Dungeon Keeper 2”

Wcielając się we władcę podziemi mogłem na chwilę ze zwykłego nastolatka stać się władcą lochu wypełnionego maścią różnorodnych jaszczurów, goblinów, trolli i innych poczwar. Z perspektywy czasu sądzę że system poza strategicznym aspektem gry, dawał nieskończenie wiele możliwości kreatywnego stworzenia lochu I logicznych pułapek.

Dzisiaj jako człowiek bezkonfliktowy o pokojowym nastawieniu do świata chyba jestem żywym przykładem na to jak paradoksalnie błędne jest założenie, że gry mogą negatywnie wpłynąć na charakter graczy. Czy miałem po grze rządzę władania nad światem za pośrednictwem armii kreatur z podziemi? Może czasem, ale wtedy znowu zasiadam przed komputerem z kubkiem herbatki i włączałem grę. Chcę przez to powiedzieć iż wcielenie się na chwilę w fikcyjnego bohatera mającego zupełnie inne możliwości niż jakie mamy w życiu odstesowuje nas, daje satysfakcje z nie zawsze łatwej wygranej, a nawet rozwija kreatywność.

Nie zaprzeczam jednak że niekontrolowany przez rodziców spędzony czas dziecka przed komputerem może mu zaszkodzić. Inaczej, wręcz jestem o tym przekonany. Tak samo jak filmy, gry także bywają od lat 18tu, dlatego w dobie tak łatwej dostępności (zazwyczaj nielegalnie) cyfrowych mediów trzeba mieć to na uwadze. Podobnie jak możliwość wpadnięcia w nałóg, i przełożenia wirtualnych sukcesów w grze nad rzeczywistym życiem i jego codziennymi obowiązkami. Mówię jednak o przypadkach skrajnych gdzie gracze uciekają od rzeczywistości i swoich problemów w wirtualny świat.

Kadr z gry „Lineage”

Choć powinienem także wspomnieć o grach typu Strzelaniny (FPS), Przygodowe, RPG (role-playing game ) czy symulatorach, chciałbym jednak przejść do gatunku MMO (Massively multiplayer online) (właściwie niektóre z tych gatunków mogą się łączyć, jak chociażby MMO-RPG) który jest chyba największym zagrożeniem dla ludzi którzy oprócz formy rozgrywki i zabawy, szukają w grach sposobu na poczucie spełnienia i samorealizacji. Gry MMO najczęściej MMO RPG – czyli gry z niezliczoną ilością innych graczy, w wirtualnym świecie rozwijają swoją postać przez zdobywanie doświadczenia, zdobywają wirtualnych znajomych, oraz wirtualne uznanie wraz z rozwojem postaci.

Jako iż Japonia jest na czele z problemami społecznymi (jeden z najwyższych współczynników samobójstw) oraz w rozwoju technologii komputerowej (elektroniczne toalety mogą opowiadać kawały) przytoczę może nie do końca adekwatny do Polskich realiów, ale przejawiający się także, a na pewno powoli wzrastający – przypadek „Hikikomori”. Osoby pod presją społeczeństwa w zdobyciu prestiżu, izolują się od niego zamykając się w swoich domach czy pokojach. Gry komputerowe sprzyjają znalezieniu alternatywnego świata w wirtualnej rzeczywistości w której mogą znaleźć jakieś uznanie i prestiż, jednak nie rozwiązują problemu w rzeczywistym życiu do którego w końcu trzeba wrócić. Takie osoby często nie wychodzą z domu przez miesiące, a nawet lata, a powrót do ludzi i komunikowanie się z nimi zazwyczaj jest niemożliwe bez odpowiedniej pomocy.

Chyba tutaj zakończę moje rozważania na temat gier komputerowych. Choć jestem zwolennikiem i fanem wirtualnej rzeczywistości, odkrywania nowych światów, nowych możliwości, rywalizacji z innymi graczami, relaksu po ciężkim dniu pracy, pięknymi widokami po szarym przeciętnym dniu, muszę stwierdzić iż w niekontrolowanym nadmiarze gry komputerowe tak jak każda inna przyjemność, mogą daleko minąć się z celem, i zastąpić nasze realne życie. Choć podobnie jak filmy, książki czy muzyka, gry komputerowe dostarczają mi także niezapomnianych wrażeń, adrenaliny a nawet wzruszeń, tak trzeba uważać na tą rozgrywkę jak na każdą inną, gdyż w końcu wcielając się w coraz to inną postać uciekając od własnej, w końcu możemy znaleźć się po drugiej stronie lustra, skąd ciężko samemu się wydostać.